Introductie Thomas Evangelie

Een korte Introductie

Ontdekking, Datering, Auteur, Inhoud

De ontdekking

 In 1945 werd door twee boeren bij Nag Hammadi in Egypte bij toeval een kruik gevonden, die naast vele andere Koptische geschriften een vrijwel gaaf handschrift van een nog onbekend evangelie bleek te bevatten. De tekst bestaat uit een schijnbaar ongeordende reeks losse uitspraken van Jezus. In het document zelf wordt als auteur Didymus Judas Thomas genoemd, een van de discipelen van Jezus. Dit Thomas Evangelie werpt op een nieuw licht op de Bijbelse figuur Jezus. Het belang ervan wordt inmiddels door velen erkend en men spreekt dan ook wel van het 'vijfde evangelie'.

De datering

 Het gevonden manuscript dateert uit de vierde eeuw en is waarschijnlijk een vertaling van een Grieks exemplaar. Dit zou op zijn beurt kunnen teruggaan op een oorspronkelijke Aramese tekst (er zijn aanwijzingen die hierop zouden kunnen duiden). Er bestaat een lange en nog niet besliste discussie over het tijdstip van ontstaan van de oorspronkelijke tekst. Er zijn sterke argumenten voor een vroege datering (omstreeks het jaar 50):
  1. De vorm, een verzameling uitspraken, is uiterst primitief, in ieder geval primitiever dan de levensbeschrijvingen zoals die in de canonieke evangelië tot ons zijn gekomen.
  2. We vinden in het Thomas Evangelie geen enkele vorm van uitgewerkte theologie en we vinden geen eschatologische duidingen (verwijzingen naar de eindtijd).
  3. De verhalen die het Thomas Evangelie met de Bijbelse evangeliën gemeen heeft, treffen we bij Thomas bijna steeds in een oorspronkelijker vorm.
Met name vanuit traditioneel christelijke hoek bestaat veel verzet tegen de acceptatie van Thomas als authentieke en vroege bron over Jezus. Het Thomas Evangelie plaatst Jezus in een totaal ander licht dan de kerken op hem laten schijnen.

De auteur

 In het manuscript wordt Didymus Judas Thomas naar voren geschoven als auteur. Nu was het in het vroege Christendom gewoonte om dierbare geschriften toe te schrijven aan apostelen van Jezus om zo het geschrevene meer gezag te geven (Pseudepigrafen). Het is dus maar zeer de vraag of Thomas inderdaad de auteur is. We kennen dezelfde situatie bij de canonieke evangeliën.

De inhoud

 Het Thomas Evangelie bestaat uit 114 uitspraken, toegeschreven aan Jezus. De indeling in logia (zo worden de uitspraken genoemd) is niet oorspronkelijk, ze is later door de vertalers gemaakt om de tekst toegankelijker te maken. We ontmoeten in de Jezus van Thomas een spirituele leraar die de mensen de weg naar het Koninkrijk wil wijzen. Dit Koninkrijk ligt niet buiten onze wereld, maar behelst veeleer een andere beschouwing van de werkelijkheid waarin we leven. Zelfkennis is de sleutel tot deze andere zienswijze en Jezus beschrijft op vaak zeer poëtische en indringende wijze de obstakels die we moeten nemen om tot deze zelfkennis te geraken. Hij treedt daarbij op als een soort Zenmeester avant-la-lettre, sprekend in koans (raadsels), steeds terugverwijzend naar de zoeker zelf en met veel nadruk op het belang van het 'hier en nu'. Omdat de Jezus van het Thomas Evangelie ons als het ware initieert in het mysterie van het bestaan, zou je hem het best kunnen betitelen als 'Mystagoog'.

Terug naar de HomePage van het Thomas Evangelie